Türkçede basit cümlelerin yapısına dair yapılan tanımlar, yargının tek olması yani tek bir yüklemlik ifade etmesi şartında birleşmektedirler. Geleneksel dil bilgisi incelemelerinde özne ve yüklem, basit cümlenin temel unsuru olarak kabul edilmektedir. Yapısal-işlevsel yaklaşıma göre ise cümlenin kurucu ögesi olarak yüklem kabul edilmekte ve basit cümleler; öznenin, cümlenin yüzey yapısında yer alıp almamasına bağlı olarak tek ögeli basit cümle, iki ögeli basit cümle ile yüklemin yüzey yapıda yer almadığı eksiltili cümle olarak üçe ayrılmaktadır. Bu cümle türleri içinde en çok dikkati çeken cümle tipi, öznenin yüzey yapıda yer almadığı tek ögeli cümle türüdür. Öznenin cümle kuruluşunda temel unsur olup olmadığı hakkında araştırmacılar arasında farklı görüşler bulunmaktadır. Türk edebiyatının bilinen ilk mesnevisi olan ve aruz ölçüsü ile yazılan Kutadgu Bilig, metnin oluşturuluş şekli bakımından birtakım sınırlılıkları da barındırmaktadır. Ölçü ve kafiye gibi ahenk unsurlarına uyma zorunluluğundan kaynaklanan bu sınırlılıklar, aynı zamanda dilin işlevsel yönünü de ortaya koymaktadır. Bu çalışmada şiir türünde yazılmış bir metin olan Kutadgu Bilig’de basit cümlenin yapısal özellikleri incelenerek cümlenin kurucu unsurları olan özne ve yüklemin yapısal özellikleri ile anlamsal işlevleri betimlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig, basit cümle, iki ögeli cümle, tek ögeli cümle, eksitili cümle