1453-1650 Yılları Arasında Anadolu’daki Yer Adları
(Toponymies in Anatolia Between 1453-1650 )

Yazar : Tuncer GÜLENSOY    
Türü :
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 1
Sayfa : 34-63
    


Abstract
1071’den sonraki yıllarda Anadolu’nun hemen her yöresine yerleşen Türkler, bu coğrafyaya ya Asya’da iken oturdukları yerlerin ya da yaşadıkları coğrafyada tanıdıkları (yer, dağ, ova, yaylak, dere, çay, ırmak, nehir, göl gibi) yerlerin adlarını vermişlerdir. Anadolu’nun çeşitli yörelerine yerleşen Oğuz boylarının yerleştikleri coğrafyada bıraktıkları yer adları üzerine Türkiye’de değerli çalışmalar hazırlanmıştır. Makalede Yusuf Halaçoğlu’nun Anadolu’daki Oğuz ve öteki Türk boylarının yerleşmeleri ve bu geniş coğrafyada bıraktıkları yer adları üzerine hazırladığı “Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650)” adlı eserde yer alan Anadolu’yu yurt tutmuş Türk boylarının, 1453-1650 (İstanbul’un fethinden 1650 yılına kadar) Osmanlı topraklarındaki yer adlarının çeşitliliği listelenerek ortaya konulmuştur. Yer adlarının alfabetik olarak gösterildiği bu listede aynı zamanda bu isimlerin kökenleri gösterilmeye çalışılmıştır. Alfabetik listeden sonra yer adları üzerinde tematik bir tasnif hazırlanarak Kişi Adları; Boy, Soy, Oymak, Cemaat Adları; Hayvan Adları; Bitki Adları; Renk Adları ve Sayı Adları ile kurulmuş olanlar şeklinde belirlenen başlıklar altında incelenmiştir. Bu çalışma ile Türk dili ve Türk tarihi alanlarında çalışan Türkologların, Türk Onomastiği (kişi, yer, su/nehir/göl/, dağ, ova, şehir adları) üzerine dikkatlerinin çekilmesi ve çalışmaları yönlendirmeleri amaçlanmıştır.

Keywords
Onomastik, Türk yer adları, Oğuz boyları, Türk dili, Türk tarihi.

Özet
The Turks, who settled in almost every region of Anatolia in the years after 1071, named this geography either the places they lived in Asia or the names of the places such as mountain, plain, highland, stream, creek, river, lake they knew in the geography they lived in. Valuable studies have been conducted in Turkey on the place names given by the Oghuz clan who settled in various regions of Anatolia. In this article, the Turkish clans who made Anatolia their homeland from 1453 to 1650 (from the conquest of Istanbul to 1650) was listed and presented underlying the diversity of toponymies based on the work titled “Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (Clans, Communities, Cults in Anatolia) (1453-1650)” carried out by Yusuf Halaçoğlu on the place names of the Oghuz and other Turkish clans in Anatolia and the toponymies they gave in this wide geography. In this list, where the place names were shown in alphabetical order, the origins of these names were also shown. After the alphabetical list, a thematic classification was prepared on the toponymies and it was examined under the headings determined as the toponymies formed by giving Person Names, Clan, Family, Cult, Community Names; Animal Names; Plant Names, Color Names and Number Names. With this study, it is aimed to draw the attention of Turcologists working in the fields of Turkish language and Turkish history on Turkish Onomastics (person, place, water/river/lake/, mountain, plain, city names) and to direct their studies.

Anahtar Kelimeler
Onomastic, toponymies in Turkish, Oghuz Clan, Turkish language, Turkish history.