Kazakistan’da Çocuk Tiyatrosunun Doğuşu, Tarihî Gelişimi ve Meseleleri
(The Birth, Historical Development and Issues of Children’s Theatre in Kazakhstan )

Yazar : Gulmira KARİMOVA    
Türü :
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 1
Sayfa : 103-112
    


Abstract
Kazak çocuk tiyatrosu, Modern Kazak edebiyatında diğer edebî türlere daha geç teşekkül etmiştir. Kazak araştırmacılar Kazak tiyatrosunun doğuşunu, Abay Kunanbayev’in ölümünden on yıl sonra şairin anısına Semey şehrinde yapılan törene dayandırmaktadırlar. 1917 yılında Semey şehrinde Abay’ın eşi Aygerim’in köy evinde Muhtar Avezov’un “Enlik- Kebek” isimli piyesinin sahnelenmesi, Kazak tiyatrosunun başlangıcı olarak kabul görmekte ise de bazı araştırmacılar 1946 yılında sahnelenen “Altın Saka” isimli piyesi Kazak çocuk tiyatrosunun başlangıcı olarak kabul etmektedirler. M. Akınjanov tarafından yazılan bu piyes, aynı zamanda Kazak çocuk tiyatrosunun sahnelenen ilk eseri olması yönüyle dikkate değerdir. Buna mukabil 1934 yılında kaleme alınan “Mektep” adlı piyesi de yazar Jansügirov çocuklara ithaf etmiştir. Kazak çocuk tiyatrosu kaynak olarak büyük oranda halk kültürüne dayanmaktadır. Yani piyeslerdeki millî unsurlar halk kültürünün belirleyici etkisiyle oluşmuştur. 20. yüzyıldaki Kazak çocuk tiyatrosunun temel konularını Sovyet ideolojisi, masal ve fantastik unsurlar, halkın başından geçen gerçek olaylar, doğa olayları ve barış olarak sınıflandırabiliriz. Kazak edebiyatı üzerine yapılan inceleme ve araştırmalarda Kazak çocuk tiyatrosu üzerine çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu makalede, alana katkı sağlaması amacıyla Kazak çocuk tiyatrosunun doğuşu, gelişimi ve önemi meselelerine değinilip sonuç bölümünde de Kazak çocuk tiyatrosunun geleceğine dair bazı fikirlere yer verilmiştir.

Keywords
Kazakistan, Kazak Edebiyatı, Çocuk Edebiyatı, Tiyatro Sanatı, Halk Kültürü, 20. yüzyıl.

Özet
Kazakh children's theater was formed later than other literary genres in modern Kazakh literature. Kazakh researchers attribute the birth of Kazakh theater to the ceremony held in the city of Semey in memory of the poet ten years after the death of Abay Kunanbayev. Although the staging of Muhtar Avezov's play named “Enlik-Kebek” in the village house of Aygerim, Abay's wife in Semey city in 1917, is accepted as the beginning of Kazakh theatre, some researchers consider the play “Golden Saka” staged in 1946 as the beginning of Kazakh children's theater. they accept. This play, written by M. Akınjanov, is also noteworthy as it is the first work of Kazakh children's theater to be staged. On the other hand, the play "School", written in 1934, was dedicated to children by the writer Jansugirov. Kazakh children's theater is largely based on folk culture as a source. In other words, the national elements in the plays were formed by the determining influence of the folk culture. We can classify the main subjects of Kazakh children's theater in the 20th century as Soviet ideology, fairy tales and fantastic elements, real events, natural events and peace. There are not many studies on Kazakh children's theater in the studies and researches on Kazakh literature. In this article, the birth, development and importance of Kazakh children's theater are mentioned in order to contribute to the field, and in the conclusion part, some ideas about the future of Kazakh children's theater are given.

Anahtar Kelimeler
Kazakhstan, Kazakh Literature, Children’s Literature, Theatre Art, Folk Culture, 20th Century.